Ukrayna Haber Bülteni 24.11.2023

1. Cephe hattındaki son durum

Ukrayna Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı, Facebook sayfasında yaptığı açıklamada, Melitopol ve Bahmut yönlerinde yürütülen taarruz operasyonlarının devam ettiğini, bu operasyonlar sonucunda Rus birliklerine önemli insan gücü ve teçhizat kayıpları yaşattığını ve tüm cephe hattı boyunca Rus kuvvetlerini zor durumda bıraktığını belirtti. Geçtiğimiz gün cephe hattında toplam 68 çatışma yaşandı. Doğu ve güney Ukrayna’daki operasyonel durum hala oldukça zorlu bir seyir izliyor.

Ukrayna Silahlı Kuvvetleri, Herson bölgesinde Dnipro Nehri’nin sol kıyısındaki mevzilerini koruma ve karşılıklı ateş açma görevini sürdürüyor. Rus ordusu ise Savunma Kuvvetlerinin mevzilerine ve yerleşim bölgelerine 5 füze ve 17 hava saldırısı ile çoklu fırlatma roket sistemleriyle 27 saldırı gerçekleştirdi. Ayrıca, 24 Kasım gecesi Rus ordusu, Ukrayna’ya Şahed-136/131 kamikaze İHA’ları ile saldırdı.

Ukrayna savunma birlikleri, Herson bölgesindeki Dnipro Nehri’nin sol kıyısındaki mevzilerini başarıyla korumaya devam ediyor ve düşmana karşı ateş gücünü sürdürüyor.

Stratejik İletişim Merkezi, çatışmaların tüm cephe hattı boyunca aralıksız devam ettiğini, Rus birliklerinin Avdiivka’yı kuşatmaya çalıştığını ve büyük insan gücü ile teçhizat kayıpları yaşadığını duyurdu.

Geçtiğimiz hafta içinde Ukrayna Savunma Kuvvetleri, 7.000’den fazla Rus askeri mensubunu ve 700’den fazla Rus teçhizatını imha etti. Rusya’nın günlük kaybı çoğunlukla binin üzerindedir. Rusya, savaş alanında belirgin bir başarı elde edemeden, biriken güçlerini sürekli piyade saldırılarına yönlendiriyor.

Ukrayna savunma birlikleri, düşmanı yıpratmak ve Rus birliklerine silah, mühimmat ve yakıt tedarikini engellemek amacıyla düşman lojistiğini yok etmeye odaklanmış durumdadır.

Herson bölgesindeki Dnipro Nehri’nin sol kıyısında mevzilerini tutan Ukrayna birlikleri, taarruz ve keşif faaliyetleri gerçekleştiriyor, karşı batarya muharebelerine katılıyor ve Rus birliklerini yoğun ateş altına alıyor.

2. ABD ve Almanya Savunma Bakanlarının Kyiv ve Ramstein Ziyaretleri

20 Kasım’da ABD Savunma Bakanı Lloyd James Austin, resmi temaslarda bulunmak üzere Ukrayna’nın başkenti Kyiv’e sürpriz bir ziyaret gerçekleştirdiğini X’te açıkladı.

ABD Savunma Bakanı Lloyd J. Austin III, Ukrayna Savunma Bakanı Rustem Umerov ile karşı taarruz operasyonları ve uzun vadeli destek konularını görüştü. Daha sonra Ukrayna Savunma Bakanlığı basın servisi, Umerov ve Austin’in kapsamlı bir görüşme yapmadan önce bire bir görüşme gerçekleştirdiklerini bildirdi.

Görüşmeye, Ukrayna tarafından öncelikle Ukrayna Silahlı Kuvvetleri Başkomutanı Valeriy Zalujni, Ukrayna Savunma Bakanlığı Ana İstihbarat Müdürlüğü Başkanı Kırılo Budanov, Stratejik Endüstriler Bakanı Oleksandr Kamışın, Savunma Bakanı Birinci Yardımcısı Oleksandr Pavliuk ve Savunma Bakanı Yardımcısı Ivan Havrıliuk’un katıldığı belirtildi.

Deutsche Welle’nin (DW) aktardığına göre, Almanya Savunma Bakanı Boris Pistorius 21 Kasım’da Kyiv’e ziyarette bulundu. Alman Savunma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, ziyaretin amacının Berlin’in Ukrayna’ya verdiği desteği bir kez daha teyit etmek olduğu belirtildi. Ukrayna askerlerinin eğitimi ve Kyiv’e askeri yardım, ziyaretin ana konularını oluşturdu.

Aynı gün Volodımır Zelenski, Telegram kanalıından yaptığı açıklamada, Almanya’nın savunma desteğinin 1 milyar 300 milyon Euro’ya ulaştığını duyurdu. Yardım paketi diğer hususların yanı sıra Ukrayna hava savunmasının güçlendirilmesini, bir başka deyişle hava savunması için yeni Iris-T sistemleri ve füzelerin üretimini de içeriyor.

Zelenski, Bakan Boris Pistorius ile bugünkü savaş alanındaki durumu, özellikle Ukrayna’yı ve tüm Avrupa’yı korumaya yardımcı olacak ortak silah üretimi konularını ele aldı.

22 Kasım’da 17. Ramstein toplantısı gerçekleştirildi. Daha önce Savunma Bakanlığı Basın ve Enformasyon Dairesi Başkanı Illarion Pavliuk, katıldığı bir teletonda gelecek Ramstein toplantısının kış hazırlıklarına odaklanacağını açıkladı.

Zelenski, Ukrayna için yeni yardım paketlerinin hazırlandığını ifade etti. Paket kapsamında mermiler, füzeler, elektronik harp, insansız hava araçları ve yeni hava savunma kabiliyetleri bulunuyor. Hava Savunması Geliştirme Koalisyonu adı altında ilgili bir koalisyon oluşturuldu; Almanya ve Fransa, bu koalisyonun lider ülkeleri olarak belirlendi ve Ukrayna Cumhurbaşkanı, bu liderlik için teşekkürlerini iletti.

Geçtiğimiz yılın Nisan ayından bu yana, Ukrayna Savunma Temas Grubu üyesi ülkeler, Ukrayna’ya 80 milyar doları aşkın askeri yardımda bulundu. Bu açıklama, Austin tarafından yapıldı. Bakan, bu birlikteliğin “Putin’e bizleri geçemeyeceği ve direnç yarışını kazanamayacağı yönünde açık bir mesaj gönderdiğini” ifade etti.

Pentagon Başkanı, Ukraynalıların Rus saldırganlığına karşı cesurca mücadele etmeye devam ettiğini kaydetti. Şubat 2022’den bu yana Ukrayna’nın Ruslar tarafından ele geçirilen toprakların yüzde 50’sini geri aldığını hatırlatarak, ayrıca Temas Grubu üyesi ülkelerin özgür, açık, müreffeh ve güvenli bir dünya vizyonunu paylaştıklarını da belirtti.

3. Ukrayna’dan Tahıl

Ruslar, saldırarak ve geleneksel tedarik zincirlerini bozarak dünya çapında en az 70 milyon insanı açlık sınırına itti. Toplamda 345 milyon insan, felaket boyutlarında gıda sıkıntısı çekiyor. “Ukrayna’dan Tahıl” Ukrayna Cumhurbaşkanı tarafından 26 Kasım 2022 tarihinde başlatılan ve Kyiv’de düzenlenen ilk Uluslararası Gıda Güvenliği Zirvesi sırasında tanıtılan bir insani gıda programıdır. “Ukrayna’dan Tahıl” programına 30’dan fazla ülke ve uluslararası kuruluş katıldı. Bu program, Rusya’nın Ukrayna’ya karşı yürüttüğü saldırgan savaşın yol açtığı küresel gıda krizinin insani ve ekonomik sonuçlarının giderilmesine yardımcı olacaktır. Ukrayna, girişimin başlangıcından bu yana, Dünya Gıda Programı’nın (WFP) da katılımıyla, aralarında Etiyopya, Somali, Yemen ve Kenya’nın da bulunduğu gıda konusunda en zor durumda olan ülkelere 170.000 ton tahıl gönderdi. Yardım programının Nijerya, Sudan, Mozambik/Malavi, Madagaskar, Cibuti, Liberya, Moritanya, Lübnan ve diğer ülkelere de genişletilmesi planlanmaktadır. Program kapsamında, Afrika’nın en yoksul ülkelerine yaklaşık 60 gemi tahıl gönderilecektir. Tarım ürünlerinin doğrudan Ukraynalı üreticilerden satın alınması ve kıtlığın eşiğindeki ülkelere ulaştırılması amaçlanmaktadır.

Ukrayna tarafı, Kyiv’deki uluslararası gıda zirvesi sırasında tüm ülkeleri “Ukrayna’dan Tahıl” insani yardım projesine katılmaya çağırdı. Censor.NET’in bildirdiğine göre, bu çağrı BM Güvenlik Konseyi oturumunda Ukrayna’nın Daimi Temsilcisi Sergiy Kıslıtsia tarafından dile getirildi. “Ukrayna’dan Tahıl” girişimi şimdi Ukrayna’nın Tuna limanlarını da kapsayacak şekilde genişletilecektir. Kıslıtsia, “Diğer hususların yanı sıra, Ukrayna tarım ürünlerini tedarik etmek için Küresel Güney’de gıda lojistik merkezleri oluşturmayı dikkate alabiliriz” dedi. “Yapay kıtlık, tıpkı 90 yıl önce olduğu gibi, Kremlin’in silahlarından biri olmaya devam ediyor – bu kez sadece Ukrayna’ya karşı değil, Afrika ve Asya’daki en savunmasız ülkeler de dahil olmak üzere tüm dünyaya karşı” ifadelerini kullandı. Kıslıtsia, 18 Temmuz’dan bu yana Rusya’nın Ukrayna limanlarına yönelik saldırıları sonucunda 167 liman altyapı tesisi ve 7 sivil geminin zarar gördüğünü belirtti.

Füze terörünün bir sonucu olarak Ukrayna, limanlarının ihracat potansiyelinde %40’lık bir düşüş yaşadı. Yaklaşık 300.000 ton tahıl imha edildi. Kıslıtsia, Asya, Afrika ve Avrupa’ya yapılan tahıl ihracatının ayda neredeyse 3 milyon ton düştüğünü söyledi.

“Herhangi bir askeri amaçtan yoksun olan bu eylemler sadece küresel gıda krizini derinleştirmektedir. Ukrayna, Rusya’nın dünya genelinde açlığı körüklemesini engellemeye çalışıyor” dedi ve Devlet Lideri Volodımır Zelenski tarafından önerilen Barış Formülü’nün kapsamlı, adil ve kalıcı bir barışın ayrılmaz bir parçası olarak gıda güvenliğini içerdiğini vurguladı.

Daimi Temsilci, Ukrayna’nın alternatif güzergahları kullanarak Karadeniz Tahıl Girişimi’ni etkin bir şekilde uygulamaya devam ettiğini açıkladı. Tuna koridorunun tahıl ihracatı açısından en verimli koridor olduğunu da sözlerine ekledi.

Ukrayna tahılı Hırvatistan limanları üzerinden ihraç ediliyor. 3 Ekim’de Litvanya, Ukrayna tahılının Baltık limanlarına transit geçişi için bir koridor üzerinde uzlaşı sağladı. 10 Ekim’de Moldova ve Romanya üzerinden geçecek yeni bir tahıl koridoru duyuruldu. 17 Ekim’de Riga limanı, Ukrayna tarım ürünlerini taşıyan ilk test konteyner trenini teslim aldı.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodımır Zelenski, 27 Ekim 2023 tarihinde Birleşik Arap Emirlikleri Devlet Başkanı Şeyh Muhammed bin Zayed Al Nahyan ile telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Görüşmede Volodımır Zelenski, Ukrayna’nın küresel insani yardım girişiminden bahsetti ve BAE’yi bu girişimin uygulanmasına katılmaya davet etti. Ayrıca Birleşik Arap Emirlikleri’ni gıda güvenliği konusunda yakında düzenlenecek olan ikinci uluslararası zirveye de davet etti.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodımır Zelenski, 9 Kasım 2023 tarihinde Meksika hükümetini Ukrayna’nın “Ukrayna’dan Tahıl” girişimine dahil olmaya çağırdı. Ukrinform’un raporuna göre Zelenski, bu daveti Meksika’daki üniversite öğrencileriyle yaptığı çevrimiçi bir sohbet sırasında gerçekleştirdi. “Ukrayna’dan Tahıl adlı bir platform kurduk. Bir tahıl koridoru oluşturduk, çok sayıda ülkeyi bir araya getirdik ve milyonlarca ton tarım ürünü Afrika ve Asya’ya sevk edildi. Latin Amerika’ya da bu konuda yardım etmeye hazırız. Meksika hükümetinin temsilcilerini bu girişime katılmaya davet etmekten memnuniyet duyuyoruz” dedi. Zelenski ayrıca Meksikalı temsilcileri 25 Kasım’da Kyiv’de gerçekleştirilecek olan Ukrayna’dan Tahıl Girişimi’nin ikinci zirvesine davet etti. Devlet Başkanı “Meksika diplomasisinden temsilciler olmasa bile Latin Amerika’da gıda güvenliğinin korunması konusunu gündeme getireceğiz” diye ekledi.

4. Rusya’nın Odesa limanına yönelik saldırıları ve ulaşım koridorlarını engelleme girişimleri

Rus ordusu, Odesa bölgesindeki limanlardan birine X-31P anti-radar füzesi fırlattı. Füze, bir Liberya bayraklı sivil gemiye isabet ederek ölüm ve yaralanmalara yol açtı. Bu olay Güney Ukrayna Savunma Kuvvetleri tarafından 8 Kasım’da bildirildi. Füze, limana girmekte olan geminin üst yapısına isabet etti.

Ukrayna Altyapı Bakanı Oleksandr Kubrakov, Rusya’nın Odesa bölgesinin liman altyapısına bir kez daha saldırdığını belirtti. Bu, tahıl anlaşmasından çekilmesinden bu yana gerçekleşen 21. saldırı oldu. Bu süre zarfında Rusya, 160’tan fazla altyapı tesisi ve 122 aracı hasara uğrattı.

Rus füzesinin, Çin’e demir cevheri taşıyan bir sivil gemiyi de vurması sonucunda bir kişi hayatını kaybetti ve üç mürettebat, hepsi Filipin vatandaşı, yaralandı. Bu trajik olaylar, Ukrayna’nın hava savunmasını güçlendirmek ve güneyini Rus terör saldırılarından korumak adına daha fazla çaba sarf etmesine neden oldu. Ukrayna tarafı, savunma gücüne verilen destekten dolayı tüm ortaklarına minnettarlık duyduğunu belirtti.

Ukrayna Topluluklar, Bölgeler ve Altyapı Bakanlığı, Büyük Odesa limanlarına ve diğer limanlardan gelen gemi trafiğinin devam ettiğini bildirdi. 231.000 ton tarım ürünü taşıyan 6 gemi Büyük Odesa limanlarından ayrıldı ve İstanbul Boğazı’na doğru yol almaktadır. Ayrıca, 5 gemi yükleme için limanlara girmek üzere bekliyor. Rusya’nın liman altyapısına yönelik saldırılara rağmen Ukrayna koridoru boyunca trafik devam etmektedir.

8 Ağustos 2023’ten bu yana 91 gemi, 3.3 milyon ton tarım ve metal ürünü ihraç etti ve 116 gemi Odesa, Çornomorsk ve Pivdennyi limanlarına uğradı.

Savunma güçleri, Rusya’nın liman altyapısına yönelik saldırılarına karşı koymak için her türlü çabayı gösteriyor. Dünya, Rusya Federasyonu’nun uluslararası hukuk ilkelerine saygı göstermediğini çoktan anlamıştır. Ukrayna, hava savunmasına verdikleri destek için ortaklarına derin bir minnettarlık duyuyor.