Ukrayna Haber Bülteni 04.08.2023

1. Cephede son durum

Ukrayna Savunma Bakan Yardımcısı Hanna Malyar cephe hattındaki durum hakkında bilgi verdi:

• Doğu cephesi çatışmaların merkez üssü olmaya devam etmektedir. Bu bölgeler, saldırıların stratejik yönleridir. Rus ordusu doğuya saldırarak cephe hattındaki gidişatı değiştirebileceğine inanıyor, bu nedenle Doğu Ukrayna’ya odaklanıyor.

Ukrayna birlikleri Kupyansk, Lıman ve Svatove yönlerindeki Rus saldırılarını püskürttü. Çatışmalar şiddetlendi. Saldırıların sayısı giderek artıyor.

Ruslar, Ukrayna birliklerini karşı taarruzdan uzaklaştırmayı ve bu bölgelerdeki Ukrayna savunmasını yarmayı amaçlıyor. Ayrıca, Rus ordusu Kupyansk yönünde geçen yıl sonbaharda kaybettikleri mevzileri geri almaya çalışıyor. Bu zor ve yorucu bir mücadele, ancak Ukrayna Silahlı Kuvvetleri düşmanın bu planları uygulamasına izin vermiyor.

Bahmut yönünde durum hala çok zor. Güney tarafında Ukrayna birlikleri yoğun topçu ateşi ve mayınlara rağmen yavaş ilerliyor. Kuzey tarafında Rusya saldırıda bulunuyor – Ukrayna kuvvetleri saldırılarını püskürtüyor. Doğuda Ruslar, Avdiivka ve Maryinka yönlerine de yoğun bir şekilde saldırıyor. Bölgede şiddetli çatışmalar yaşanmasına rağmen Ukraynalı askerler düşmanın ilerlemesine izin vermiyor.

• Güney cephesi: Ukrayna Silahlı Kuvvetleri Melitopol ve Berdyansk yönlerinde taarruz operasyonlarını sürdürmeye devam ediyor.

Ruslar karşılık veriyor. Yoğun mayın tarlasının yanı sıra, kritik stratejik noktalara korunaklı betonarme mühendislik tahkimatları kurdular. Bu zorlu koşullarda Ukrayna birlikleri yavaş ama kararlı bir şekilde ilerliyor.

2. Rusya’nın Ukrayna’nın güneyindeki limanlara (Karadeniz ve Tuna) ve tarım altyapısına yönelik saldırıları

1 Ağustos’u 2 Ağustos’a bağlayan gece, Rusya Azak Denizi’nden fırlattığı Şahid tipi saldırı İHA’ları ile Odesa bölgesinin güneyini vurdu. Bu haber Ukrayna ordusu Güney Operasyonel Komutanlığı tarafından paylaşıldı. Saldırının hedefi bölgedeki liman ve sanayi altyapısıydı. Saldırının ardından liman ve sanayi tesislerinde yangın çıktı. Bir asansör hasar gördü. Ukrayna Başsavcılığı, gece saatlerinde Odesa’ya yapılan bombardımanda, İzmail kentindeki “Deniz Limanı Terminali”nin üç katlı bir binasının önemli ölçüde hasar gördüğünü bildirdi. Ayrıca, tahıl ambarları, asansör ve kargo terminallerinden birine ait depolar ile üretim, depo ve idari binalar da zarar gördü. Yetkililer, savcılığın savaş hukuku ve kurallarının ihlali hakkında duruşma öncesi soruşturma başlattığını bildirdi.

Ukrayna’nın Güney Komutanlığı Sözcüsü Natalia Humeniuk ise yaptığı açıklamada, “Rusya, Karadeniz’deki Rus ablukasını geçerek Tuna Deltası’ndaki Ukrayna tahıl limanlarından birine demirlediği iddia edilen gemiler hakkındaki bilgilerin yayılması nedeniyle Odesa’nın Tuna Nehri limanlarını vurdu” dedi.

Natalia Humeniuk ayrıca “United News” teletonunda şunları söyledi: “Rusya, Ukrayna’ya mümkün olduğunca fazla zarar vermek için yeni taktikler arayarak, Büyük Odesa limanlarına saldırmaktan vazgeçip Odesa bölgesindeki Tuna Nehri’ndeki limanlara yönelik saldırılara geçti.”

Humeniuk, “Tüm limanlar Tahıl Koridoru Anlaşması’nın iyi işlemesi için çok önemlidir. Tuna Nehri yönündeki saldırıların, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nin, özellikle de bazı hava savunma sistemlerini Odesa bölgesinin güneyine yönlendirerek, uygun şekilde tepki vermesini sağlamayı amaçlaması mümkün, ancak böyle bir senaryo gerçekleşmeyecek” dedi.

Rusların Ukrayna’ya mümkün olduğunca fazla zarar vermek için sürekli yeni taktikler aradıklarını ve yeni silahlar kullandıklarını da sözlerine ekledi. Rusya diplomasi düzeyinde yeni çözümler bekliyor, ancak bunun karşılanmadığını anladığında ateşli saldırılara geçiyor.

Ukrayna’nın Güney Komutanlığı Sözcüsü, “Gece saatlerinde, birçok uzmanın tahıl koridoru alternatiflerinden biri olarak gördüğü Tuna Nehri liman altyapısına drone kullanılarak saldırı gerçekleştirildi. Düşmanın buraya odaklanmasının nedeni de budur” şeklinde konuştu.

Ukrayna Rus saldırılarını püskürtmeyi başarıyor, ancak her zaman değil ve bunun sonucunda yıkımlar yaşanıyor. Güney Operasyonel Komutanlığı Sözcüsü, “Düşmanın saldırılarını analiz ettiğimizde, bunun böyle bir taktik olduğunu anlıyoruz. Yani, bu tür saldırılar tekrarlanacak” şeklinde uyarıda bulundu. Bu nedenle, Ukrayna’nın liman altyapısını korumak için daha fazla hava savunma sistemine ihtiyacı vardır. Limanlara yönelik Rus saldırılarının bir diğer amacının da düşmanın uluslararası toplumu ve büyük gemi sahiplerini Ukrayna limanlarının tehlikeli olduğuna ve bu yönde seyretmenin güvenli olmadığına ikna etme çabası olduğunu kaydetti.

3. “Barış formülü“ ve Cidde’deki toplantı

Suudi Arabistan, 5-6 Ağustos tarihlerinde Cidde’de Ukrayna için uluslararası bir barış zirvesine ev sahipliği yapmaya hazırlanıyor. Bu zirveye 42 ülkenin yüksek düzey yetkilileri davet edildi, aralarında ABD ve Avrupa Birliği’nden temsilcilerin yanı sıra, Çin, Hindistan, Brezilya, Endonezya, Mısır, Meksika, Şili, Güney Afrika ve Zambiya gibi önemli ülkelerden temsilciler de katılıyor. Diplomatik çevrelerden edinilen bilgiye göre, toplantıya ev sahipliği yapan Suudi Arabistan’ın seçilmesinin nedeni kısmen Moskova ile yakın ilişkiler içinde olan Çin’i görüşmelere katılmaya ikna edebilmekti.

Rusya ise zirveye katılmayacak. Çünkü toplantının ana teması Ukrayna’nın barış planı olacaktır. Ancak Rusya eylemleriyle, Ukrayna’da barış aramadığını ve Ukrayna’nın bir devlet olarak yok edilmesini hedeflediğini gösteriyor. Ukrayna Devlet Başkanı Volodımır Zelenski tarafından önerilen formül, 10 maddeden oluşuyor ve uluslararası hukuk ilkelerine dayalı olarak Ukrayna’da adil bir barışın temellerini atmayı amaçlıyor. Bu formülün özünde Rus birliklerinin tüm Ukrayna’nın işgal altındaki bölgelerinden çekilmesi ve zararların tazmin edilmesi talebi yatıyor. Rusya bu formülü reddediyor ve Kyiv’in Ukrayna’nın dört güneydoğu bölgesi ve Kırım’ın Rusya’ya ait olduğunu kabul ettiği takdirde ateşkes görüşmelerine başlayabileceği konusunda ısrar ediyor.

Ukrayna Cumhurbaşkanlığı Ofisi Başkanı Andriy Yermak, Kyiv’in Ukrayna formülünün barışçıl bir çözümün temelini oluşturacağına inandığını söyledi. Onun ifdesine göre, Ukrayna barış formülü üç aşamada uygulanabilir:

Yermak, ilk aşamanın Ukrayna’da akredite olan büyükelçilerle yapılacak ve formülün her bir maddesinin detaylı şekilde gözden geçirileceği toplantılar olduğunu belirtti. İkinci aşamanın, Ukrayna barış planının uygulanması için en iyi ifade ve mekanizmaları bulmak üzere ulusal güvenlik danışmanları ve siyasi danışmanların toplantılarını içeren bir Ukrayna girişimi olduğunu anlattı (Kopenhag’da böyle bir toplantı yapıldı, bir sonraki toplantı da Suudi Arabistan’da gerçekleştirilecek).

Üçüncü aşama, barış formülünün hayata geçirileceği ve devlet başkanlarının katılacağı açılış niteliğindeki küresel barış zirvesi olacaktır. Yermak, barış formülünün üçüncü aşamasının yıl sonuna kadar gerçekleştirilebilecek devlet başkanları düzeyinde kurucu bir küresel zirve olacağını kaydetti.

Kyiv bu ilkelerin, Rusya ile gelecekte yapılacak barış görüşmeleri için Ukrayna’nın lehine bir ortam yaratılmasına yardımcı olacağını umuyor. Avrupa, zirvenin Ukrayna ile Küresel Güney ülkeleri arasında savaşın sona erdirilmesi konusunda yaşanan anlaşmazlıkları çözüme kavuşturmasını bekliyor. Kopenhag’daki toplantıda bu farklılıklar belirgin şekilde görüldü: Kyiv, bu ülkeleri Zelenski’nin barış formülünü desteklemeye ikna etmeye çalıştı. Ona göre herhangi bir görüşme ancak Ukrayna’ya tüm işgal edilmiş bölgelerin iadesi ve Rus askerlerinin çekilmesinin ardından başlayabilir.

Ukrayna’da barışın tesis edilmesi için 10 maddeden oluşan barış formülü:

• Nükleer güvenliği,
• Gıda güvenliği, 
• Enerji güvenliği;
• Tüm esirlerin ve sürgün edilenlerin serbest bırakılması;
• Toprak bütünlüğünün yeniden tesis edilmesi;
• Rus birliklerinin geri çekilmesi çıkarılması ve çatışmaların sona ermesi;
• Adaletin iadesi;
• Çevre sorunlarının önlenmesi;
• Tırmanmanın önlenmesi;
• Tarafların savaşın sona erdiğini teyit eden bir belge imzalaması.

Yermak’a göre Volodımır Zelenski’nin barış formülünün her bir maddesi 50’den fazla ülkenin temsilcileriyle haftalık olarak bireysel ve grup formatında tartışılıyor.

4. Büyükelçilik toplantısı ve dış politikada öncelikler

Ukrayna lideri Volodımır Zelenski, Ukraynalı diplomatik temsilcileri 2 Ağustos Çarşamba günü başlayan ve birkaç gün süren bir toplantıya davet etti. Büyükelçilerin Devlet Başkanı ile yaptıkları bu tür görüşmeler Ukrayna diplomasisi için geleneksel bir uygulama ve barış zamanında her iki yılda bir yapılan bir etkinlikti.

Toplantının açılışını yapan Zelenski, asıl amacını şu şekilde açıkladı: Ukrayna’nın partner ülkelerinde “yeni bir siyasi mevsim” başlıyor. Eylül-Aralık ayları, Ukrayna için, tüm Avrupa için ve şüphesiz tüm dünyanın güvenliği için sorumlu kararların alınacağı bir dönem olacaktır.

Bu kararların aşağıda belirtilen beş temel ilkeyi hayata geçirmeye yönelik olması gerektiğini vurguladı:

• Barış formülü;
• Silah ve yaptırımlar;
• Ukrayna’nın Avrupa Birliği ve NATO ile entegrasyonu ve komşuluk politikası;
• Ülke restorasyonu;
• Ukraynalı vatandaşların hak ve menfaatlerinin korunması.

Zelenski, Ukraynalı büyükelçilerle bir araya geldiği toplantıda, “Bugün Ukrayna’nın elçisi olmak, beklediğimiz, hazırladığımız ve içeriğini doldurduğumuz kararların elçisi olmak anlamına geliyor. Her şey çok somut. Size beş hedef belirteceğim. İlk olarak, barış formülü. İkincisi, silah ve yaptırımlar. Ukrayna’nın Avrupa Birliği ve NATO ile entegrasyonu, güvenlik garantileri ve komşuluk politikası üçüncü hedef. Dördüncüsü, ekonomi, toparlanma ve dönüşüm. Beşincisi ise hem Ukrayna’da hem de yurtdışında, çalıştığınız ülkelerde bulunan vatandaşlarımız” diye konuştu. Zelenski, toplantının önemli ve “acil” olduğunu vurguladı.

“Son zamanlarda yılda bir kez – kış aylarında – yaptıklarımızı özetlemek ve gelecek yıl için başlıca hedefleri belirlemek üzere bu formatta toplanıyoruz. Böyle bir iletişime, bu tür bir formata ihtiyaç duyduğumuz özel bir dönemdeyiz. Bir ay içinde ortak ülkelerde yeni bir siyasi mevsim başlayacak. Önceki siyasi mevsimleri Ukrayna yanlısı hale getirmeyi başardık” dedi.

Devlet Başkanı, Ağustos ayında dünyada yeni bir siyasi döneme hazırlanmak gerektiğini ve böylece bu “çok önemli dönemin Ukrayna dostu” hale gelmesinin sağlanacağını vurguladı. Zelenski’nin ifadesine göre, Eylül-Aralık ayları “hem Ukrayna’yı hem de tüm Avrupa’yı etkileyecek sorumlu kararların alınacağı” bir dönem olacaktır.

5. Ukrayna ordusuna ait İHA’lar ve Rusya’ya yönelik saldırılar

Ukrayna, ordusuna modern ve yüksek kaliteli İHA’lar sağlamak için drone üretimine ve drone operatörü eğitimine daha fazla önem verecektir. Bu açıklama Ukrayna Başbakan Yardımcısı ve Dijital Dönüşüm Bakanı Mıhaylo Fedorov tarafından yapıldı. Mıhaylo Fedorov, “Dronlar Ordusu”nun Genelkurmay Başkanlığı, Savunma Bakanlığı, Dijital Dönüşüm Bakanlığı ve Devlet Özel İletişim ve Bilgi Koruma Servisi’nin ortak bir projesi olduğunu hatırlattı. Proje, Devlet Başkanı’nın inisiyatifiyle UNITED24 bağış toplama platformunun oluşturulmasıyla başlamıştır.

Fedorov’a göre, Ukrayna’da İHA üretiminin artırılması yönünde çalışmalar devam ediyor. UNITED24 platformunun yanı sıra, Aralık 2022’de insansız hava araçlarının seri üretimi için bir Özel Koordinasyon Konseyi kuruldu. Konsey temsilcileri, faaliyetlerini genişletme fırsatları konusunda üreticilerle istişarelerde bulundu.

Ukrayna hükümeti ve parlamentosu bu program için finansmanı arttırdı ve üreticileri engelleyen bürokrasiden kurtulmak için yasal çerçeveyi değiştirdi. Fedorov, drone bileşenlerinin ülkeye ithal edilmesi yönündeki engellerin kaldırıldığını kaydetti. Ardından, Silahlı Kuvvetler ile birlikte drone birimlerini oluşturmaya ve donatmaya başladılar. Bakanın verdiği bilgiye göre, UNITED24’ün çalışmaları sırasında yaklaşık 4,000 İHA’nın tedarikine dair sözleşmeler imzalandı ve buna Nisan ayından bu yana imzalanan devlet sözleşmeleri dahil edilmedi.

Fedorov, “Bugün her tür İHA cephe hattında aktif olarak faaliyet gösteriyor, her gün raporlar görüyoruz. İmha edilen onlarca hatta daha fazla zırhlı düşman aracından bahsediyoruz. Her hafta Ukraynalı ve yabancı üreticilerle “sözleşme” yaparak İHA’ların geliştirilmesini ve Silahlı Kuvvetlere tedarik edilmesini sağlıyoruz” sözlerine yer verdi. Gelecekte belirli tip İHA’ların üretiminin 100 kat, bazılarının ise birkaç kat artacağını duyurdu.

Proje 2022 yazında 10,000 İHA pilotu eğitmeyi hedefliyordu. Bakanın belirttiği gibi, önümüzdeki altı ay içinde yine 10,000 İHA pilotu eğitme amacı olduğu için okullara hibe miktarları verilecektir. Pilotlar, keşif amaçlı İHA’lar, FPV saldırı İHA’ları ve uçak tipi İHA’lar gibi çeşitli drone modifikasyonlarını kullanmak üzere eğitim alacaklardır. Dijital Dönüşüm Bakanlığı Başkanı, İHA’ların Rus işgal ordusunun teçhizat ve mevzilerini vurmasını sağlayacağına inanıyor. Dronların teknolojik savaşta önemli bir rol oynadığını, her gün onlarca, yüzlerce hayat kurtardığını ve devletin buna daha fazla yatırım yapmasının önemli olduğunu söyledi.

Ukrayna Savunma Bakanı, başlangıçta İHA’ların ağırlıklı olarak havadan keşif ve topçu ateşi ayarlaması için kullanıldığını, şimdi ise bizzat bir saldırı silahı haline geldiklerini belirtti. Kamikaze İHA’lar özellikle düşmanın en pahalı askeri ekipmanlarını imha etmek için aktif olarak kullanılmaktadır.

Ukrayna, askerlerinin hayatını kurtarmak için insansız hava araçlarının üretimini arttırırken, Rusya yoğun drone saldırıları düzenlemeye devam ediyor. İlk kez bir insansız hava aracı Moskova’ya ulaştı. Bu, hükümet binaları ve kritik altyapısıyla başkentin potansiyel olarak saldırı altında olabileceği anlamına geliyor ve Rus güçlerinin kendi topraklarındaki saldırılara karşı zayıflığını gösteriyor. Moskova bölgesinde İHA’nın düşürülmesi ve Moskova’ya yönelik saldırılar Rus vatandaşları üzerinde kesinlikle psikolojik bir etki yaratacaktır. Şimdiye kadar yüzlerce kilometre ötede gerçekleşen savaş Rusya’nın başkentinde neredeyse hiç hissedilmedi.

Bu saldırılar, Ukrayna’nın Rusya topraklarının derinliklerindeki hedefleri vurabilecek araçlara sahip olduğunu ve Rusya’nın hava savunma sistemlerinin her zaman başarılı olmadığını gösterdi.